نقش طرح مالیات بر مجموع درآمد اشخاص در کاهش فرار مالیاتی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ رئیس مرکز آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی مالیاتی گفت: در طرح مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی، هر فرد ایرانی یا هر فرد مقیم ایران که دارای شناسه هویتی باشد، مؤدی بالقوه مالیاتی است و هر نوع فعالیت اقتصادی را شروع کند و درآمدی داشته باشد، به مؤدی بالفعل مالیاتی تبدیل خواهد شد.

 
وی افزود: افراد ایرانی مقیم خارج از کشور یا خارجی‌های مقیم ایران به اتکای شماره هویتی می‌توانند به گونه‌ای مشمول این مالیات شوند.

در کشورمان هر فرد ایرانی یا خارجی درآمد کسب کند، درآمدش مشمول پرداخت مالیات می شود و تحقق وصول مالیات از این افراد منوط به عبور از رسیدگی های جزیره ای به پرونده های مالیاتی است

سیاوش غیبی پور، کارشناس مسائل اقتصادی درباره طرح مالیات بر درآمد اشخاص و جزئیات مترتب بر این طرح برای مؤدیان مالیاتی به «راهبرد معاصر» گفت: در ماده نخست قانون مالیات های مستقیم مصوب 31 تیر 1394 به صراحت تأکید شده است تمامی ایرانیان نسبت به درآمدی که در داخل و خارج از ایران کسب می کنند، مسئول و در مقام ذی نفع قانون به شمار می روند و افراد دارای درآمد باید مالیات پرداخت کنند. اگر یک ایرانی خارج از کشور درآمدی داشته باشد و در کشوری که زندگی می کند، مالیات می پردازد مضاعف از وی مالیات اخذ نمی شود، مگر اینکه در ایران کسب و کار یا درآمدی داشته باشد.

وی افزود: در کشورمان هر فرد ایرانی یا خارجی درآمد کسب کند، درآمدش مشمول پرداخت مالیات می شود و تحقق وصول مالیات از این افراد منوط به عبور از رسیدگی های جزیره ای به پرونده های مالیاتی است.

این کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: برخی پرونده ها شخص محور (درآمد شخص حقیقی) و برخی دیگر موضوع محور (ارزش افزوده) بررسی می شوند؛ یعنی اگر شخص حقیقی یا حقوقی از شغل خود درآمد داشته باشد، می تواند از سهام نیز درآمد داشته باشد. این شخص همچنین به دلیل اجاره دادن ملک خود در شهرستان می تواند درآمد سوم داشته باشد. طبعاً این شخص در اجرای ماده 129 که معطل مانده است، پرونده مالیاتی جزیره ای خواهد داشت که تجمیع میزان مالیات و دریافت آن سخت می شود.

غیبی پور درباره قانون تجمیع درآمد گفت: سالها پیش قانونی مبنی بر اخذ مالیات از جمع درآمد وجود داشت که در اصلاح قانون سال 1380 حذف شد، بنابراین  از آن سال تاکنون چنین قانونی وجود ندارد. قانون مذکور به این دلیل حذف شد که مسئولان وقت عنوان کردند ساز و کار اجرای آن آماده نبود. به نظر می آید در حال حاضر مسئولان امور مالیاتی کشور قصد دارند قانون جمع درآمد در منابع مختلف برای شهروندان ایرانی ایجاد شود و اخذ مالیات از فرد خارجی مقیم ایران نیز به وسیله گذرنامه ممکن است.

وی درباره اخذ مالیات از جمع درآمد تأکید کرد: جمع درآمد به این معناست که تمامی درآمدهای یک شهروند از منابع مختلف محاسبه، هزینه ها و معافیت یک بار برای همیشه کسر و مابقی آنچه به عنوان درآمد باقی می ماند، مشمول مالیات شود.

با داشتن کد ملی در تمام ایران افراد هر فعالیتی دارند جایی را به عنوان اقامتگاه قانونی خود اعلام می کنند. اگر افراد خوداظهاری نکنند، قانون باید به سازمان مالیاتی برای تعیین اقامتگاه قانونی و سکونت برای فرد اجازه دهد

غیبی پور با بیان اینکه عملیاتی کردن طرح نیازمند تهیه ساز وکار اجرایی است، گفت: با اینکه سازوکار اجرایی و پیاده سازی در سازمان امور مالیاتی در درگاه متمرکز مالیات وجود دارد و هر فردی می تواند فعالیت های خود را مشاهده کند، اما وصول مالیات متمرکز نیست. به عنوان نمونه، خانه گران قیمتی که در حوزه مالیاتی قرار می گیرد در تهران در یک اداره، مالیات خودرو در اداره دیگر و املاک نیز در اداره دیگری رسیدگی می شود؛ بنابراین رسیدگی ها جزیره ای است.

وی با ارائه راهکاری عنوان کرد: با داشتن کد ملی در تمام ایران افراد هر فعالیتی دارند جایی را به عنوان اقامتگاه قانونی خود اعلام می کنند. اگر افراد خوداظهاری نکنند، قانون باید به سازمان مالیاتی برای تعیین اقامتگاه قانونی و سکونت برای فرد اجازه دهد. سپس اداره نزدیک به اقامتگاه قانونی فرد مذکور در همه منابع مالیاتی متعلق به فرد نظر می دهد و سپس درآمد وصول می شود.

این کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: در ایران چنین قانونی مصوب نشده است، ولی با طرح ضرورت تصویب قانون، امکان اجرایی شدنش دو چندان می شود. هر چند در حال تجمیع قانون معافیت ها هستند، اما سامانه ای برای رسیدگی به طرح درآمدها دایر نشده است.

غیبی پور گفت: اجرای طرح تجمیع مالیات ها به کاهش فرار مالیاتی و کاهش هزینه های دادرسی منجر می شود. به جای اینکه پرونده مالیاتی افراد در چند مرکز بررسی شود، در یک اداره و سامانه واکاوی می شود؛ زیرا درآمدهای متمرکز شده در یک سامانه راه را بر کتمان درآمدها می بندد و همه درآمدها اعم از دارایی هایی مانند طلا، خودرو، ملک و ... در سامانه جمع می شود.